ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ/ Γρίπη

Οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι από τις πιο συχνές ασθένειες στον άνθρωπο, αφού αποτελούν το 50% των οξέων νοσημάτων.

Τα ποσοστά τέτοιων λοιμώξεων είναι υψηλότερα μεταξύ των παιδιών ηλικίας κάτω του 1 έτους και παραμένουν σε υψηλά επίπεδα μέχρι την ηλικία των 6, οπότε και αρχίζουν να υποχωρούν.

Κάθε ενήλικας, υπολογίζεται ότι νοσεί 3-4 φορές το χρόνο.

Η χρήση αντιβιοτικών για την αντιμετώπισή των ιώσεων αποτελεί μια σημαντική αιτία κατάχρησης αυτής της κατηγορίας φαρμάκων.

Έχει υπολογιστεί ότι περίπου τα δύο τρίτα των περιπτώσεων λοίμωξης του αναπνευστικού προκαλούνται από ιούς.Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των ιογενών λοιμώξεων αφορούν την ανώτερη αναπνευστική οδό.Το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα μπορεί επίσης να προσβληθεί, ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικιακές ομάδες, στους ηλικιωμένους ή κατά τη διάρκεια επιδημιών.

Οι ασθένειες που προκαλούνται από ιούς του αναπνευστικού συστήματος έχουν χωριστεί σε διαφορετικά σύνδρομα, όπως το «κοινό κρυολόγημα», φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα, τραχειίτιδα, βρογχιολίτιδα, βρογχίτιδα και πνευμονία. Κάθε μία από αυτές τις γενικές κατηγορίες της νόσου έχει μία συγκεκριμένη εικόνα και εξέλιξη.

ιογενείς λοιμώξεις αναπνευστικού και υπέυθυνοι Ιοί

Γρίπη

Επιδημίες γρίπης εμφανίζονται κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα στις εύκρατες περιοχές. Αποτελούν αιτία εισαγωγής στο νοσοκομείο αλλά και θανάτου κυρίως μεταξύ των ομάδων υψηλού κινδύνου (τα πολύ νεαρά άτομα, ηλικιωμένοι ή ασθενείς με χρόνιες παθήσεις κυρίως των πνευμόνων και της καρδιάς).

Παγκοσμίως, οι επιδημίες γρίπης προκαλούν σε τρία έως πέντε εκατομμύρια άτομα σοβαρή νόσο, και περίπου 250.000 έως 500.000 θανάτους κάθε χρόνο.

Οι περισσότεροι θάνατοι εξαιτίας της γρίπης στις ανεπτυγμένες χώρες εμφανίζονται μεταξύ των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω.

Όταν η επιδημία της γρίπης λαμβάνει παγκόσμια έκταση ονομάζεται πανδημία.
Στην Ελλάδα η εποχιακή γρίπη παρακολουθείται και καταγράφεται από τον Οκτώβριο έως το Μάιο κάθε χρόνου από το Τμήμα Επιδημιολογικής επιτήρησης και Παρέμβασης του ΚΕΕΛΠΝΟ (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων). Κατά την περίοδο έξαρσης της εποχιακής γρίπης περίπου 30 με 80 ασθενείς/1000 που επισκέπτονται γιατρούς νοσούν κάθε μήνα. Κάθε χρόνο, 400 περίπου από τα άτομα που νοσούν θα χρειαστεί να νοσηλευθούν σε Μονάδα Εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ), ενώ 150-200 περίπου θα πεθάνουν. Πιο ευαίσθητες ηλικίες αποτελούν οι ηλικιωμένοι (>65 έτη ) και τα παιδιά (<2έτη).

Η γρίπη οφείλεται σε ιούς της οικογένειας Orthomyxoviridae (Ορθοβλεννοϊοί). Πρόκειται για ιούς που έχουν RNA ως γενετικό υλικό και χωρίζονται σε τρείς τύπους (Α,Β,Γ). Προσβάλουν τα ζώα και τον άνθρωπο. Ανάλογα με τα αντιγόνα που συμμετέχουν στη δομή του ιού, οι παραπάνω τύποι διαιρούνται σε επιμέρους υποομάδες. Σε αυτή την κατάταξη χρησιμοποιούνται τα αντιγόνα Η (αιμοσυγκολητίνη) και Ν (νευραμινιδάση). Για παράδειγμα, ο ιός της γρίπης Α έχει διάφορους υποτύπους όπως Η1Ν1 (ισπανική γρίπη/γρίπη των χοίρων), Η3Ν2 (γρίπη του Χονγκ-Κονγκ), Η2Ν2 (ασιατική γρίπη) κ.ο.κ.

Η γρίπη εκδηλώνεται μετά από προσβολή του αναπνευστικού συστήματος από τον υπεύθυνο ιό. Η μετάδοση γίνεται με το σάλιο, το φτέρνισμα, τα κόπρανα, το αίμα, και τα σωματικά υγρά ή μετά από επαφή με μολυσμένες επιφάνειες. Οι ιοί της γρίπης επιβιώνουν για μια εβδομάδα περίπου σε ανθρώπινη θερμοκρασία και για πολύ μεγαλύτερες περιόδους σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.

Μετά την μόλυνση o ιός πολλαπλασιάζεται και διασπείρεται στο αναπνευστικό σύστημα μέσα σε 18 έως 72 ώρες περίπου.

Οι ενήλικες μπορεί να μεταδώσουν τη νόσο μία ημέρα πριν εκδηλώσουν συμπτώματα έως 5–7 ημέρες μετά.

Τα παιδιά και οι ασθενείς με σοβαρή ανοσοκαταστολή μπορεί να μεταδίδουν για περισσότερο από μία εβδομάδα.

Η γρίπη χαρακτηρίζεται από αιφνίδιας έναρξης γενικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλο, πυρετό, ρίγος, πόνο στους μυς, πόνο στις αρθρώσεις, κακουχία καθώς και συμπτώματα από το αναπνευστικό ιδιαίτερα βήχα, πονόλαιμο και ρινική καταρροή.Ο πυρετός είναι το πιο συχνό σύμπτωμα, αλλά δεν υπάρχει πάντα. Φτάνει συνήθως 38-40 C και διαρκεί για 2-3 ημέρες, ενώ στη συνέχεια υποχωρεί σταδιακά. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο πυρετός μπορεί να παραταθεί για μία εβδομάδα. Οφθαλμικές διαταραχές όπως πόνος στην κίνηση των ματιών, φωτοφοβία ή κάψιμο των ματιών μπορεί επίσης να παρατηρηθούν. Σε παιδιά μπορεί επίσης να εμφανισθούν ναυτία, έμετοι ή διάρροιες, ενώ στους ενήλικες τέτοια συμπτώματα είναι σπάνια.

Σε απλή γρίπη τα συμπτώματα υποχωρούν συνήθως σε 2-5 ημέρες και οι περισσότεροι ασθενείς έχουν αναρρώσει πλήρως σε 1 εβδομάδα.Ωστόσο, ο βήχας μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από 1-2 εβδομάδες. Σε λίγους ασθενείς (κυρίως στους ηλικιωμένους) τα συμπτώματα της αδυναμίας ή της κόπωσης μπορεί να παραταθούν για αρκετές εβδομάδες .

Οι επιπλοκές της γρίπης συμβαίνουν συχνότερα σε ειδικές ομάδες πληθυσμού. Σε αυτές περιλαμβάνεται η πνευμονία από τον ίδιο τον ιό ή λόγω δευτεροπαθούς λοίμωξης από κάποιο βακτήριο (πχ πνευμονιόκοκκο ή σταφυλόκοκκο). Μπορεί επίσης να επιδεινωθεί μια χρόνια νόσος όπως η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ή το άσθμα. Τα παιδιά μπορεί να εμφανίσουν ιγμορίτιδα ή ωτίτιδα. Άλλα συστήματα μπορεί να προσβληθούν όπως η καρδιά (περικαρδίτιδα, μυοκαρδίτιδα), το νευρικό σύστημα (εγκεφαλίτιδα, σύνδρομο Guillain-Barré), το νεφρικό σύστημα ή το μυοσκελετικό (μυοσίτιδα, ραβδομυόλυση). Σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί πολυοργανική ανεπάρκεια και θάνατος, συνήθως σε άτομα των ομάδων υψηλού κινδύνου (όπως φαίνεται στον πίνακα)

Η διάγνωση της γρίπης γίνεται συνήθως με βάση τα συμπτώματα. Υπάρχουν όμως ειδικές εξετάσεις οι οποίες επιβεβαιώνουν τη διάγνωση, όπως η απομόνωση και η καλλιέργεια του ιού στις ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις ή ο έλεγχος για αντισώματα κατά του ιού στο αίμα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι απαραίτητο να γίνονται τέτοιες εξετάσεις, καθώς τα αποτελέσματά τους δεν πρόκειται να επηρεάσουν τον τρόπο αντιμετώπισης του ασθενούς.
Όπως οι περισσότερες ιώσεις έτσι και η γρίπη συνήθως υποχωρεί από μόνη της χωρίς ειδική θεραπεία.

Χρειάζεται ξεκούραση, πολλά υγρά, αποφυγή του καπνίσματος, λήψη αντιπυρετικών για την αντιμετώπιση του πυρετού και παυσίπονων για την αντιμετώπιση του πόνου των μυών.

Τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία θέση στην θεραπεία της γρίπης, διότι τα αντιβιοτικά δεν καταπολεμούν τους ιούς.

Η ασπιρίνη δεν πρέπει να χορηγείται σε παιδιά και εφήβους, ιδίως όταν έχουν πυρετό, γιατί μπορεί, σπάνια, να προκαλέσει ένα σοβαρό νόσημα που λέγεται σύνδρομο Reye (βλάβη στο ήπαρ/εγκέφαλο).
Αντιιϊκά φάρμακα βοηθούν σε ορισμένες περιπτώσεις στην αποτελεσματική πρόληψη και τη θεραπεία της ασθένειας.

Υπάρχουν δύο κατηγορίες τέτοιων φαρμάκων, τα παλαιότερα όπως οι αδαμαντάνες (αμανταδίνη, ριμανταδίνη), και οι νεότεροι αναστολείς νευραμινιδάσης του ιού της γρίπης (οσελταμιβίρη και ζαναμιβίρη).Ορισμένοι ιοί της γρίπης να αναπτύσσουν αντοχή στα αντιϊικά φάρμακα, γεγονός που περιορίζει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Ο ενδεικνυόμενος τρόπος για την πρόληψη της γρίπης είναι ο εμβολιασμός.

Ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια είναι διαθέσιμα και χρησιμοποιούνται για περισσότερα από 60 χρόνια. Μεταξύ των υγιών ενηλίκων το εμβόλιο της γρίπης μπορεί να προφυλάξει 70% έως 90% του πληθυσμού. Στους ηλικιωμένους το εμβόλιο προστατεύει από σοβαρή νόσο και επιπλοκές κατά 60%, ενώ μειώνει τους θανάτους κατά 80%.Ο εμβολιασμός είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τα άτομα που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών, και για τους ανθρώπους που ζουν ή φροντίζουν άτομα υψηλού κινδύνου.
Σημαντική είναι η τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής προκειμένου να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας, από την γρίπη.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΓΡΙΠΗΣ (ΑΠΟ ΚΕΕΛΠΝΟ)

Αποφύγετε στενή επαφή με άλλα άτομα.
Αποφύγετε να έρχεστε σε επαφή με άτομα που είναι άρρωστα.
Κρατήστε απόσταση από τους άλλους όταν είστε εσείς άρρωστοι
Μείνετε στο σπίτι σας όταν είστε άρρωστοι: αποφύγετε, εφόσον βέβαια αυτό είναι δυνατόν, δουλειά, σχολείο, οικογενειακές ή κοινωνικές συναθροίσεις, πολυσύχναστα μέρη και μέσα μαζικής μεταφοράς.
Καλύψτε με χαρτομάντιλο το στόμα και τη μύτη σας όταν βήχετε ή φταρνίζεστε.
Πλένετε συχνά τα χέρια σας.
Αποφύγετε να πιάνετε τα μάτια σας, τη μύτη σας ή το στόμα σας.